logo

Grein - Lykilorð: Foreldraútilokun

Tálmun þrífst í þögn nærsamfélagsins

Þessi vísindagrein setur mál tengt afsögn barnamálaráðherra í mars 2025 í fræðilegt samhengi við fyrirbærið foreldraútilokun. Fjallað er um áhrif tálmunar, ný sambönd, svart-hvítt mynstur í tengslum barns við foreldra og mótanleika minninga í frumbernsku. Greinin rýnir í þögn og meðvirkni nærsamfélagsins og hvernig slíkt viðhorf getur viðhaldið skaðlegu mynstri. Byggt er á fjölbreyttum rannsóknum sem sýna hvernig ósannar ásakanir og óréttmæt útilokun geta haft alvarlegar og langvarandi afleiðingar. Lögð er áhersla á sérþekkingu fagfólks og samfélagslega ábyrgð til að vernda tengsl barna við báða foreldra.

2023-10-09 | Erindi formanns Foreldrajafnréttis á morgunverðarfundi Velferðarvaktarinnar um hagi umgengnisforeldra

Þetta erindi fjallar um könnun á stöðu umgengnisforeldra á Íslandi, sérstaklega feðra, og þá mismunun og erfiðleika sem þeir mæta í kerfinu. Ræðumaður þakkar þeim sem komu að gerð könnunarinnar og minnist Heimis Hilmarssonar sem lagði grunn að rannsókninni. Bent er á að könnunin sýni að umgengnisforeldrar, oft feður, standi frammi fyrir fjárhagslegum og félagslegum hindrunum og að kerfið mismuni þeim í meðlags- og forsjármálum. Ræðumaður hvetur til breytinga á kerfinu til að tryggja jafnrétti og betri hagsmuni barna og foreldra.

A qualitative exploration of reunification post alienation from the perspective of adult alienated children and targeted parents

Þessi rannsókn kannar flókna ferlið við endursameiningu eftir foreldraútilokun frá sjónarhóli uppkominna barna og foreldra sem hafa verið útilokaðir. Með því að nota hálfopin viðtöl og þemagreiningu leiðir rannsóknin í ljós að endurfundir eru brothætt, langvarandi ferli sem einkennast af tímabilum tengsla og höfnunar. Lykilþættir sem hafa áhrif á árangursríka endurfundi eru skilvirk samskipti, stuðningskerfi og djúpur skilningur á gangverki foreldraútilokunar. Niðurstöðurnar varpa ljósi á seiglu tengsla milli foreldra og barna og undirstrika mikilvægi samvinnu til að auðvelda lækningu og enduruppbyggingu sambanda. Þessi rannsókn veitir verðmætar upplýsingar fyrir þróun betri úrræða og stuðningskerfa fyrir fjölskyldur sem verða fyrir áhrifum af foreldraútilokun.

Þegar barn hafnar foreldri án raunverulegrar ástæðu

Þessi aðsenda grein fjallar um foreldraútilokun, sem er þegar barn hafnar foreldri án raunverulegrar ástæðu, oft í kjölfar skilnaðar. Greint er frá mikilvægi þess að greina á milli útilokunar og afleiðinga raunverulegs ofbeldis. Rannsóknir sýna alvarlegar afleiðingar útilokunar og mikilvægi þess að fagfólk uppfæri þekkingu sína. Greinin hvetur til umræðu byggða á vísindum og staðreyndum um þetta vandamál. 

Flugslysið

Þessi aðsenda grein fjallar um sársaukafulla reynslu útilokaðrar móður sem lýsir einangrun og foreldraútilokun sem hún og börn hennar upplifðu. Smásagan “Flugslysið” er notuð sem myndlíking fyrir ástandið þar sem móðirin og börnin hennar eru aðskilin og glíma við varnarleysi eftir slys. Hún lýsir tilfinningum um að vera grunlaus og óundirbúin fyrir slíka aðstæður og notar slysamynd til að lýsa upplifun sinni og barna sinna, hvernig þau reyna að finna hvort annað og takast á við yfirvofandi einangrun. 

Að syrgja lifandi barn

Þessi aðsenda grein fjallar um sársaukafulla reynslu foreldra sem syrgja lifandi börn vegna foreldraútilokunar, sem höfundur, útilokaður faðir, lýsir sem tegund af ofbeldi í nánum samböndum. Hann fjallar um samfélagslega afneitun og áhrifin sem það hefur á foreldra og systkini, þar sem þau glíma við sorg, skömm og sektarkennd í hljóði. Greinin varpar ljósi á áhrif foreldraútilokunar á allar kynslóðir fjölskyldunnar og kallar eftir viðurkenningu og stuðningi frá samfélaginu.

Greingartól á foreldraútilokun

Þessi vísindagrein fjallar um þróun og notkun greiningartóla fyrir foreldraútilokun. Greinin leggur áherslu á Fimm þátta líkan William Bernet, Amy Baker og Philip Koszyk sem er byggt á forsendum um höfnun barns á útilokuðu foreldri án réttmætra ástæðna. Greint er frá 17 aðferðum sem útilokunarforeldrar nota og 8 einkennum barna í útilokunarmynstrum. Líkanið aðstoðar fagaðila við aðgreiningu á foreldraútilokun frá fráhverfu vegna ofbeldis eða misnotkunar. Einnig eru nefnd önnur viðurkennd greiningartæki.

Foreldraútilokun, reynsla útsettra foreldra í Tyrklandi

Í þessari ritrýndu vísindarannsókn var kannað hvernig útsettir foreldrar í Tyrklandi upplifa útilokun frá börnum sínum. Helmingur þátttakenda leitaði til geðheilbrigðisþjónustu, en fannst skorta stuðningsúrræði og þekkingu á foreldraútilokun. Tæplega 70% trúðu á að sambandið við börnin myndi batna í framtíðinni. Rannsóknin bendir til þess að þörf sé á betri þjálfun fyrir fagaðila til að takast á við foreldraútilokun.

Gleymda foreldrið: Foreldraútilokun frá sjónarhóli útsetta foreldrisins

Í þessari ritrýndu vísindarannsókn eru dregnar fram þær sálfélagslegu afleiðingar sem foreldraútilokun hefur fyrir útsetta foreldra og börn þeirra. Rannsóknin sýnir fram á að útsettir foreldrar upplifa foreldraútilokun sem andlegt ofbeldi og kerfisbundna mismunun. Niðurstöðurnar benda til þess að seigla foreldra geti verið mikilvæg í baráttunni gegn útilokun og að aukinn skilningur og samvinna kerfisins sé lykilatriði í að koma í veg fyrir slíkt ofbeldi.

2023-02-01 | Foreldraútilokun: Vitundarvakning á rannsóknarsviðinu

Þessi ritrýnda vísindagrein fjallar um fyrirbærið foreldraútilokun og tengsl þess við heimilisofbeldi. Greinin lýsir hvernig útilokunarhegðun getur birst og áhrifum hennar á börn og útsetta foreldra. Þá er fjallað um sögulegan bakgrunn, skilgreiningar, birtingarmyndir og afleiðingar foreldraútilokunar. Greint er frá þörf á frekari rannsóknum til að skilja betur orsakir, afleiðingar og úrræði vegna þessa vanda. Einnig er vikið að því hvernig samfélög og menning geta haft áhrif á útbreiðslu og viðurkenningu á foreldraútilokun.